In Vlaanderen zien we een stijging in het aanvragen van warmtepompen maar toch is het nog niet zo bekend onder het volk. In Zweden is de warmtepomp echter een gewoonte. Warmtepompen en elektrische verwarming voorzien er in een derde van de totale vraag naar verwarming. Maar hoe werkt een geothermische warmtepomp exact en hoe duurzaam is het? Kom het allemaal te weten in dit artikel.

Werking warmtepomp

Bijna iedereen heeft al een kleine warmtepomp in huis zonder het te beseffen. De koelkast in uw keuken haalt warmte uit een koude plaats in de koelkast en geeft het af aan een warme plaats ( de achterkant). Een warmtepomp kent dit proces ook maar heeft geen hitte nodig. Een warmtepomp maakt echter gebruik uit de aanwezige warmte in het grondwater.

Het gebruik van een warmtepomp voor de verwarming van gebouwen en de productie van warm water kent de laatste tijd een stijgende trend. De techniek die erachter schuilt is eigenlijk zeer eenvoudig, je haalt warmte uit de grond om een gebouw vanbinnen te verwarmen. Hiervoor wordt er een horizontaal of verticaal buizennetwerk in de grond geplaatst. Terwijl de meeste verwarmingssystemen volledig op elektriciteit of fossiele brandstof draaien, haalt een geothermische warmtepomp 80% van haar energie uit het grondwater.

Putboring voor warmtepomp

Wil je water gebruiken als bron voor het verwarmen van je gebouw, dan moeten er uiteraard boringen worden uitgevoerd. In de winter wordt er warm grondwater uit een put omhoog gepompt. De warmtepomp kan de warmte uit het water onttrekken en gebruiken om je gebouw te verwarmen. Vervolgens pompt de warmtepomp het afgekoelde water terug naar beneden. In de zomer wordt het koude grondwater uit de andere put omhoog gepompt, hiermee kan je het gebouw koel houden.

Wat is het rendement van een warmtepomp?

Warmtepompen die de bodem als bron gebruiken zijn het meest rendabel. Het rendement van de warmtepomp is afhankelijk van verschillende factoren.

Type warmtepomp

Het type warmtepomp is één van de belangrijkste factoren. Zo hebben bijvoorbeeld warmtepompen die hun warmte uit de bodem halen meestal een hoger rendement dan warmtepompen die hun warmte uit de lucht halen. In de winter zal een luchtwaterpomp meer energie verbruiken om op te warmen, hierdoor zal het rendement van dalen.

Isolatie woning

De isolatie van je woning is ook een cruciale factor. Het is van groot belang dat je woning al goed geïsoleerd is, anders heeft een warmtepomp weinig zin. Warmtepompen werken meestal met temperaturen van maximaal 40° Celsius. Het is dus belangrijk dat er tijdens het proces zo min mogelijk warmte verloren gaat om het rendement van een warmtepomp te kunnen garanderen.

Bodemsamenstelling

De bodem waaruit de warmte zal ontgonnen worden is ook een belangrijke factor. Bepaalde types grond zorgen nu eenmaal voor een beter rendement. Zo zal een leemgrond meer rendement behalen dan een droge zandgrond.

Hoe wordt het rendement van een warmtepomp uitgedrukt?

Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Hiermee wordt de verhouding tussen het energieverbruik en de nuttige warmte weergegeven.

SPF staat voor seizoensprestatiefactor, dit getal geeft het rendement van de warmtepomp + het gekozen afgiftesysteem (vloerverwarming, radiatoren) aan. Fabrikanten van warmtepompen kunnen enkel de COP (= rendement van de warmtepomp) opgeven, maar hier zit dus niet de invloed van het afgiftesysteem in.

Koelen met een warmtepomp

Er bestaan meerdere soorten warmtepompen die de mogelijkheid om te koelen bieden. Enkel de bodemwarmtepomp is in staat om passief te koelen. Een bodemwarmtepomp gebruikt hiervoor de koelte van de bodem om een gebouw te koelen.

Naast passieve koeling met een bodemwarmtepomp is er nog een ander voordeel verbonden aan dat koelen. Doordat je in de warme zomers uw gebouw koelt, stuur je eigenlijk de warmte die in dat gebouw aanwezig is de grond in. Aan het eind van de zomer is de bodemtemperatuur gestegen omdat je gekoeld hebt. Dit wordt ook wel eens regenereren van een bron genoemd. In de winter zal je dus met een warmere bodembron aan de slag kunnen gaan, wat ook weer een hoger rendement betekend voor het verwarmen.

Subsidies warmtepomp

Een warmtepomp is een investering met een zeer aantrekkelijke terugverdientijd ten opzichte van een gasgestookte ketel. Theoretisch wordt de levensduur van een warmtepomp tussen de 15 en 20  jaar geschat. In de praktijk merken we op dat de warmtepompen vaak langer meegaan.

Vlaanderen

In Vlaanderen kan je voor energiesubsidies terecht bij je netbeheerder. Wie investeert in het plaatsen van een duurdere warmtepomp komt in aanmerking voor hoge premies en bovendien zijn er ook voordelen voor wie een aantal maatregelen combineert. Vergeet ook niet je winst op je jaarlijkse energierekening in het oog te houden.

Brussel

In Brussel krijg je een energiepremie voor een warmtepomp tot maximaal 50% van het factuurbedrag. Deze premie wordt berekend op basis van het gezinsinkomen en er wordt onderscheid gemaakt tussen een warmtepomp voor sanitair water of voor verwarming. Daarnaast is deze premie ook perfect combineerbaar met de Brusselse renovatiepremie en kan je tot 90% van je factuurbedrag terugbetaald krijgen.

Wallonië

In Wallonië berekent men de premie ook op het gezinsinkomen en kan je tot wel 70% van het factuurbedrag terugkrijgen. In het Waals Gewest zijn warmtepompen nog niet voorzien in de renovatiepremie.

Ecologiepremie+

De ecologiepremie is een ondersteuningsmaatregel voor ondernemingen die ecologische investeringen zullen realiseren in het Vlaamse gewest. De steun bedraagt 15% tot 55% van de meerkost van de investering. Met deze premie wil de Vlaamse overheid ondernemingen stimuleren om hun productieproces milieuvriendelijk en energiezuinig te organiseren. Hierbij neemt ze een gedeelte van de extra investeringskosten die een dergelijke investering met zich brengt, voor haar rekening.